难得一见的呼吸要诀（太极拳秘要）
Hô hấp yếu quyết ( Thái cực quyền bí yếu )
Nguồn: https://mini.eastday.com/a/190220123849561.html?qid=02263&vqid=qid02650
Biên dịch: Mr. Nguyễn Hoàng Quân
Thái cực quyền nguyên viễn lưu trường, học phái phồn đa, nhưng trong vấn đề hô hấp các học phái nhất trí chủ trương thải dụng phúc thức hô hấp – thở bụng. Phàm dụng cơ hoành thăng giáng để dẫn động hô hấp, từ đó mà thành phúc bộ khởi phục cổ đãng – gọi là phúc thức hô hấp – thở bụng, mà dụng khai hợp của ngực để dẫn động hô hấp – gọi là hung thức hô hấp – thở ngực. Bình thường, đa số nam thở bụng, đa số nữ thở ngực. Nhưng nói chung, bất luận nam nữ lão ấu, hô hấp bụng và ngực thường thay nhau. Thái cực quyền nhấn mạnh dụng phúc thức hô hấp, là để tránh ưỡn ngực khiến khí huyết dâng lên, đồng thời không mất trọng tâm, hạ bàn được ổn định. Do phúc thức hô hấp đan điền ( đan điền là tên khác của thạchh môn) khởi phục cổ đãng rõ ràng, do đó, có hể thực hiện phúc thức hô hấp, đồng thời khiến khí trầm đan điền. Nhưng phúc thức hô hấp pháp không chỉ có 1 loại. Thái cực quyền thường dụng hô hấp pháp như dưới đây.
- Tự nhiên hô hấp pháp: tự nhiên hô hấp pháp hay còn gọi là phúc thức chính hô hấp pháp. Khi hô hấp, bụng thuận tự nhiên khởi phục cổ đãng, cần phù hợp để gia thâm hô hấp, không được biệt khí – nhịn thở. Như vậy từng bước thực hiện các yêu cầu cơ bản: thâm, trường, tế, quân, ổn, hoãn, tĩnh…, thuật ngữ gọi là “Khí trầm đan điền”. Khí trầm đan điền, thì khí huyết hạ hành, không bị thượng phù, như vậy sẽ trợ giúp vận động, hạ bàn ổn cố. Tự nhiên hô hấp, khi hấp khí do cơ hoành hạ xuống, nên bụng dưới căng hướng ra ngoài; lúc này phổi tự nhiên hướng hạ thư triển, khiến lượng không khí lớn vào phổi. Do loại hô hấp pháp này thuần nhâm tự nhiên, nên đối với sức khỏe là hữu ích vô hại. Dương thức Thái cực quyền chủ trương dụng phúc thức tự nhiên hô hấp pháp, phù hợp với người mới học Thái cực quyền.
- Nghịch thức hô hấp pháp: nghịch thức hô hấp pháp còn gọi là phúc thức nghịch hô hấp pháp. Khi hấp khí, bụng dưới thu vào; khi hô khí, bụng dưới hướng ngoại căng ra – tương phản với phúc thức tự nhiên hô hấp. Do nghịch thức hô hấp khi hấp khí cơ hoành thượng thăng, bụng dưới thu vào trong, phổi bị cơ hoành nâng lên, phổi khoách trương ra xung quang, nên càng nhiều không khí tiến nhập vao phổi. Do loại hô hấp vày kịch liệt hơn thwor bụng tự nhiên, cho nên nếu muốn dụng nghịch thức hô hấp pháp, tốt nhất là sau khi kiên trì luyện quyền 3-5 năm. Bởi vì lúc này hô hấp cơ và phế bộ đã trải qua một thời gian luyện tập, đều đã phát triển, có thể chịu được vận động kịch liệt của cơ hoành trong nghịch thức hô hấp. Nhưng khi tập Thái cực quyền, bất luận dụng loại hô hấp pháp nào, đều cần “Hấp chi miên miên, hô chi vi vi”. Luyện tập hô hấp không được vội vàng, không được nín thở, nếu không như vậy dễ phát sinh các hiện tượng như phẫn khí, hung muộn, đầu vựng… – ảnh hưởng bất lợi cho sức khỏe.
