Nguồn: https://kuaibao.qq.com/s/20191212AZO3J400?refer=spider
Biên dịch: Nguyễn Hoàng Quân
1, Thái cực giả, Vô cực nhi sinh, âm dương chi mẫu dã
Bất động là Vô cực, động là Thái cực, Vô cực sinh Thái cực. Thái cực phân âm dương, do âm dương diễn nghĩa biến hóa vạn tượng.
2, động chi tắc phân, tịnh chi tắc hợp
Phàm luyện Thái cực, tâm ý nhất động thì phân phát tứ chi. Thái cực sinh lưỡng nghi, tứ tượng, bát quái, cửu cung, tức bằng loát tễ án thái liệt trửu kháo trung định. Tĩnh thì phản bản hoàn nguyên, phục quy Vô cực, tâm thần hợp nhất, mãn thân không không động động, nếu có chút tiếp xúc thì có thể tri giác.
3, vô quá bất cập, tùy khúc tựu thân
Bất luận luyện quyền hay đối địch, vô quá vô bất cập, quá và bất cập đều thất trọng tâm. Như địch lại công ta thuận hóa là khúc, khúc là loan. Như địch công không thành muốn thoái, ta tùy người thoái liền thân, thân là xuất thủ phát kình. Quá thì lo đỉnh, bất cập thì tệ bị đâu. Không thể tùy khúc gọi là kháng, không thể tựu thân gọi là ly. Cần chú ý loại bỏ tứ bệnh đâu đỉnh kháng ly. Công phu đạt tới bất tức bất ly, mới có thể tùy thủ tấu xảo, vận dụng tự nhiên.
4, nhân cương ngã nhu vị chi tẩu, ta thuận nhân bối vị chi niêm
Cùng người đối địch, như đối phương xuất lực cương trực, thì ta dụng thủ nhu nhuyễn đáp, khẩn triền kình của người. Năng phóng năng trường, đối phương muốn suất khai rất khó. Thí dụ người xuất đại lực, ta tùy niêm thủ oản và tọa thân về sau, nhưng tay vẫn khẩn đáp bất ly, thu chuyển bán khuyên gọi là tẩu. Tẩu là hóa, hóa lực. Duỗi tay sang trái khiến địch trắc thân bất đắc lực, thì ta là thuận, mà nhân bối (nghịch). Niêm khiến cho không thể tẩu thoát.
5, động cấp tắc cấp ứng, động hoãn tắcì hoãn tùy
Lý này rất rõ ràng, nếu thế của địch tới cấp bách thì có thể nhu hóa mà ứng phó không? Cần dụng pháp tiệt kình của Thái cực, dụng lý bất hậu bất tiên để ứng phó. Tiệt kình là gì? Như hành binh mai phục đột kích, tiệt kích. Bất hậu bất tiên là thế nào? Khi địch thủ đã phát mà chưa tới, khi cánh tay địch chưa thẳng tay ta tiệt nhập, vừa phát liền đi, đây là nghênh đầu thống kích pháp. Đúng là muốn có khả năng “động cấp tắc cấp ứng”, phi đắc chân truyền bất khả.
6, tùy biến hóa vạn đoan, nhi lý vi nhất quán
Khi cùng người đối địch, thôi thủ hoặc tản thủ, vô luận trước pháp nào, có đại khuyên, có tiểu khuyên, có xảo của bán khuyên, có ảo diệu của âm dương, có hư thực của bộ pháp, có lý của Thái cực âm dương ngư bất đâu đỉnh. Tuần hoàn không ngừng, biến hóa tuy có thiên vạn, nhưng lý của Thái cực thì duy nhất.
7, do trước thục nhi tiệm ngộ đổng kình, do đổng kình nhi giai cập thần minh
Trước là quyền thức, trước tiên học tư thế chính xác, thứ cần luyện thuần thục, mới có thể đổng kình. Ngày nay người luyện quyền chuyên bàn đổng kình, coi nhẹ công phu luyện quyền, bỏ gốc cầu ngọn, có thể đổng kình không? Làm sao có thể phát kình ném người? Cổ ngữ viết: “Phương thốn chi mộc, khả sử cao vu sầm lâu”. Nên muốn giai cập thần minh, tất tiên cầu đổng kình; dục cầu đổng kình, tất tiên cầu trước thục. Công phu từ dưới đi lên, từ thấp tới cao, không thể nhảy cóc.
8, nhiên phi dụng lực chi cửu, không thể khoát nhiên quán thông yên
Quyền càng luyện càng tinh, khi đã có công phu, thì như nước chảy thành sông, một mai khoát nhiên quán thông. Nhưng nếu không luyện tập thuần thục lâu dài, thì chỉ là nói suông, không thể đạt được cảnh giới đó.
9, hư linh đỉnh kình, khí trầm đan điền
10, bất thiên bất ỷ, hốt ẩn hốt hiện
Bất thiên tức thủ trung thổ. Bất luận lệch tới hướng nào, tức dễ thất trọng tâm. Nghiêng tới trước thì dễ bị kéo tới trước, ngả về sau thì dễ bị đẩy ngã, thiên tả thiên hữu, cái tệ tương đồng. Bất ỷ cũng là thủ trung thổ. Ví như ta dùng thủ án người, đối phương đột nhiên lùi lại hoặc tránh né, ta bị mất trọng tâm nghiêng tới trước, đối phương có thể thừa cơ. Đó là cái tệ của ỷ (dựa). Hành công luận viết: “Lập thân tu chính trung an thư, chi xanh bát diện” – ý là bất thiên bất ỷ. Ẩn là tàng, hiện là lộ. Giả thiết địch tấn công ta, thân ta thu súc là ẩn, khiến địch không thể thi triển lực. Nếu địch thủ thu về, ta thuận thế tiến theo là hiện. Địch không biết thức của ta cao thấp trên dưới, vô pháp ngăn cản ta. Ví như thuyền nhỏ trên sông nước, người đi trên không khí, tất hơi trầm xuống là ẩn, lại khởi bước là hiện. Lại như rông biến hóa, có thể thăng có thể giáng, giáng thì ẩn mà tàng hình, hiện thì phi thăng thái hư hưng vân lộng vụ. Lý này nói rằng Thái cực có thể cao có thể thấp, hốt ẩn hốt hiện, có diệu của thần cơ mạc trắc.
11, tả trọng tắc tả hư, hữu trọng tắc hữu yểu
Trọng là bất động. Nếu cùng người đối địch có thể bất động không? Dụng quyền tất cần thân thể hoạt động, thủ cước mẫn tiệp, mới có thể ứng địch. Nếu địch tấn công ta bên trái, thân ta hơi thiên hư khiến họ không được như ý; như địch tấn công ta bên phải, vai phải ta hướng hậu thu súc, khiến quyền đánh tới không có tác dụng. Thân thể ta linh hoạt, không thể phán đoán, tức “tả trọng thì tả hư, hữu trọng tắc hữu yểu”.
12, ngưỡng chi tắc di cao, phủ chi tắc di thâm
Ngưỡng là trên, phủ là dưới, địch dục cao công, ta tức nhân nhi cao chi, sử bất khả cập. Địch dục áp ta hạ, ta tức nhân nhi giáng chi, sử địch thất khứ trọng tâm. Thử thủ pháp dã. Thiết tự kỷ chủ động tiến công, ngưỡng chi di cao thì nhãn thượng khán, tâm tưởng tướng địch nhân trịch thượng ốc đỉnh. Phủ chi di thâm, thì tâm tưởng tướng địch nhân đả nhập địa lý. Tích ban hầu sư hạ nhật tại thôn ngoại trường nội thừa lương, đột lai nhất nhân. Củng thủ vấn ban hầu lão sư cư xử, đáp viết ngô tức dương mỗ dã. Kỳ nhân đột xuất đại thực trung tam chỉ tập kích, lão sư kiến trường nội hữu thảo phòng cao thất bát xích, chiêu thủ viết: “Bằng hữu thỉnh thượng khứ”, toại tướng kỳ nhân kích thượng ốc đỉnh. Hựu viết: “Thỉnh tốc hạ hồi gia mịch y”, kỳ nhân lang bái đào khứ. Hương nhân vấn hà năng kích chi sử thượng, viết ngưỡng chi di cao dã. Hữu lạc vạn tử tằng tòng ban hầu lão sư tập kỹ sổ niên. Dục thí sư kỹ, ban hầu lão sư viết, tướng nhữ trịch xuất nguyên bảo hình hảo phủ. Vạn tiếu viết thả thí chi. Cập giao thủ, quả như sở ngôn, vạn thủ cước triều thiên, hữu khoa trước địa như nguyên bảo hình, tướng khoa suất thoát hĩ. Y liệu sổ nguyệt phương dũ. Vạn công phu thậm hảo, chí kim thượng kiện tại, thường viết phủ chi di thâm lợi hại cực hĩ.
13, tiến chi thì dũ trường, thối chi thì dũ thúc
Khi tiến công hoặc truy kích địch, ta tiến thân cân bộ, bộ bộ bức chi, khiến cho không thể đào thoát, nên tay ta càng tiến càng dài. Nều không thể cân bộ, thì tay không thể kịp. Khi thoái nhượng địch nhân, hoặc hư thân mà hóa, hoặc thối bộ mà tránh, tùy cơ ứng biến, lấy lực của địch không kịp ta làm độ. Nên ta có thể thoái thì càng xa. Tóm lại, cần khéo léo niêm liên niêm tùy, trừ bệnh đâu đỉnh ly kháng.
14, nhất vũ bất năng gia, dăng trùng bất năng lạc
Luyện công ký cửu, cảm giác linh mẫn, sảo hữu tiếp xúc, tức năng cảm giác nhi ứng chi. Nhất vũ mao chi khinh, ta diệc bất đà, dăng trùng chi tiểu, diệc không thể lạc ta thân. Dăng trùng phụ ta thân, như trước lạc lưu ly bình, quang hoạt nhi không thể lập túc. Cái ta dĩ vi diệu chi hóa lực tướng dăng trùng túc phân tha dã. Năng như thử thì công thành hĩ. Tích ban hầu lão sư ô hạ nhật hành công thời, thường ngọa thụ ấm hạ hưu tức. Ngẫu hoặc phong xuy diệp lạc kỳ thân thượng, tùy lạc tùy thoát hoạt lạc địa, không thể đình lưu. Hựu thường thí kỷ công, giải khâm ngưỡng ngọa tháp thượng, niệp tiểu mễ thiếu hứa trí đỗ tề thượng, đan hô nhất thanh, tiểu mễ do đạn cung xạ đạn hoàn, phi xạ ốc đỉnh ngõa diện. Ban hầu lão sư chi công thành bất khả cập, đồng chí nghi miễn chi.
15, nhân bất tri ta, ta độc tri nhân. Anh hùng sở hướng vô địch, cái giai do thử nhi cập dã
Cùng người đối địch, bất dụng cố định phương thức. Như chư cát dụng binh, hoặc thủ hoặc công, địch mạc năng dự trắc. Ngạn vân bất tri ta hồ lô mãi thập ma dược. Thử nhân bất tri ta dã. Tự kỷ năng đổng kình, thì cảm giác linh mẫn. Địch thủ sảo động, ta tức tri giác, tùy thủ tấu xảo ứng chi. Như phi tiến thân đáp thủ, diệc khả ly viễn quan sát địch chi ý đồ, thử ta độc tri nhân dã. Binh pháp vân, tri kỷ tri bỉ, bách chiến bách thắng. Anh hùng sở hướng vô địch, cái giai do thử nhi cập dã.
16, tư kỹ bàng môn thậm đa. Tuy thế hữu khu biệt, khái bất ngoại hô tráng khi nhược, mạn nhượng khoái nhĩ, hữu lực đả vô lực, thủ mạn nhượng thủ mạn. Thị giai tiên thiên tự nhiên chi năng, phi quan học lực nhi hữu vi dã
Quyền thuật chủng loại thậm đa, các môn tư thế bất đồng. Chú trọng lực đại thủ khoái dĩ thủ thắng thì nhất. Nhiên thử chỉ ứng dụng thiên phú chi bản năng, dữ sở học chi kỹ nghệ vô quan dã. Thái cực chi lý, thì tinh vi xảo diệu, phi đồ thị lực đại thủ khoái thủ thắng, biệt dữ phàm kỹ dã.
17, sát tứ lưỡng bát thiên cân chi câu, hiển phi lực thắng
Thái cực công thâm, hữu dẫn tiến lạc không chi diệu, thiên cân vô sở thi dụng, sở vị tứ lưỡng bát thiên cân dã. Tích kinh tây hữu phú ông, tráng trạch như thành, nhân xưng tiểu phủ trương trạch. Kỳ nhân hảo võ, gia hữu tiêu sư tam thập dư nhân. Mộ quảng bình phủ dương lộ thiền chi danh, thác hữu võ lộc thanh vãng sính. Cập chí, trương kiến dương thái sư thân khu sấu tiểu, y phục phác tố, mạo bất kinh nhân, tâm khinh chi. Nhân chấp lý bất cung, thiết yến diệc bất phong. Dương thái sư tri kỳ ý, toại tự chước tự ẩm, lược bất bàng cố. Trương bất duyệt viết: “Thường văn võ huynh ngôn tiên sinh thịnh danh, đan bất tri Thái cực quả năng đả nhân hồ?”Dương thái sư viết: “Hữu tam chủng nhân bất khả đả”. Trương vấn vi hà tam chủng, đáp viết: “Đồng chú giả, thiết đả giả, mộc tác giả, thử ngoại túc luận. “Trương viết: “Tệ xá tiêu sư tam thập dư nhân, vi thủ giả lưu giáo sư, lực năng cử ngũ bách cân, dữ chiến khả hồ?”Đáp viết: “Vô phương”. Cập khởi thế, lưu phát thức mãnh như hổ, quyền phong hữu thanh. Lâm cận, dương thái sư dĩ hữu thủ dẫn kỳ lạc không, dĩ tả thủ khinh phách chi, lưu điệt xuất tam trượng ngoại. Trương phủ quyền tiếu viết: “Chân thần kỹ dã. “Toại sử trù nhân tòng tân hoán mãn hán thịnh yến, kính phụng như sư. Lưu lực đại như ngưu nhi không thể thắng, cái vô xảo dã. Do thử khả tri hiển phi lực thắng hĩ.
18, quan mạo điệt năng ngự chúng chi hình, khoái hà năng vi
Thất bát thập tuế vi mạo điệt. Mạo điệt năng ngự chúng nhân, chỉ luyện quyền giả ngôn. Bất luyện quyền, tuy tráng niên, dục địch nhất nhị nhân nan hĩ. Chiến định quân sơn chi lão hoàng trung ngôn, nhân lão mã bất lão, mã lão đao bất lão, kỳ ngôn thậm tráng. Luyện Thái cực giả, cân cốt nội tráng, huyết khí sung túc, công phu chí lão bất thoát. Nhân lão nhi tinh thần bất lão, cố năng ngự chúng nhân dã. Tích kiến hầu lão sư dữ bát cửu nhân giảo, chúng nhất ủng nhi tiền vi công chi, đan kiến lão sư sổ cái chuyển thân, chúng nhân câu dĩ điệt xuất. Hữu bát cửu xích giả, diệc hữu viễn chí trượng dư giả. Lão sư thời niên cận bát thập, mạo điệt ngự chúng, phi vọng ngôn dã. Khoái hà năng vi chi khoái tự. Chỉ vô trước sổ chi khoái, thử mang loạn nhĩ, phi chân khoái dã. Yên năng ứng dụng? Khoái nhi bất thất pháp độ vi chân khoái, tư khả ứng dụng hĩ.
19, lập như bình chuẩn, hoạt tự xa luân
Lập như bình chuẩn, tức lập thân trung chính, chi xanh tứ phương bát diện, bất thiên bất ỷ dã. Hoạt tự xa luân, ngôn khí tuân hoàn bất tức, hoàn hành toàn thân, bất sảo trì trệ, như xa luân chi chuyển động dã.
20, thiên trầm thì tùy, song trọng thì trệ
Hà vị thiên trầm, tiền thuyết xa luân chi thí. Do dụng nhất chỉ cước thiên đạp xa luân, tự nhiên tùy chi nhi hạ. Hà vị song trọng, do hữu cước đạp hữu thượng phương, tả cước đạp tả thượng phương, lưỡng phương lực lượng quân hành, thì trệ nhi không thể chuyển động. Kỳ lý thậm minh.
21, mỗi kiến sổ niên thuần công, không thể vận hóa giả, suất tự vi nhân chế, song trọng chi bệnh vị ngữ nhĩ
Thường hữu sổ nhân luyện Thái cực quyền, cần tập bất giải. Dụng công ngũ lục niên, dữ nhân giảo, thì bình nhật sở học, toàn không thể vận dụng, không thể chế địch. Hữu bàng quan giả viết, nhữ dụng công ngũ lục niên, khả vị thuần công hĩ, hà dĩ không thể thắng? Thỉnh diễn luyện thập tam thế quan chi. Kiến kỳ luyện pháp nộ mục thiết xỉ, phấn lực như ngưu, cân lạc tận lộ. Bàng quan giả tiếu viết, thử vi song trọng luyện pháp, tôn giá vị ngộ song trọng chi bệnh nhĩ. Lánh nhất nhân viết, ta bất dụng lực luyện ngũ lục niên, vi hà liên thập tuế ngoan đồng diệc không thể đả đảo. Hựu thỉnh diễn thập tam thế quan chi, kiến kỳ luyện pháp hào bất trước lực, như phong xuy dương liễu, phiêu dao phù đãng. Bàng quan giả tiếu viết, thử vi song phù luyện pháp, tôn giá vi song phù luyện pháp ngộ hĩ. Song trọng vi bệnh, song phù diệc vi bệnh dã.
